Kırma kusurlarının düzeltilmesinde en yaygın kullanılan yöntem gözlüklerdir. Gözlükler burun kemeri üzerinde taşındığı için camlar gözden 8-16 mm önde dururlar. Kontakt lensler ise, gözlükten farklı olarak  kişinin kırma kusurunu göz yüzeyinde düzeltirler. Dolayısıyla kontakt lensin göze uygunluğunu belirleyen çap, eğrilik yarıçapı gibi birtakım önemli özellikleri vardır. Bu parametreler göz önüne alınarak göze uygulanan doğru lens kişiye gözlüğe kıyasla birden fazla görsel avantaj sağlayabilir. Öncelikle gözlük camı ve çerçevenin sınırlayıcı etkisi ortadan kalkar. Kişinin görme alanı genişler. Ayrıca yüksek numaralarda gözlük camlarının ağırlığı ve kalınlığı gbi sorunlar da ortadan kalkmış olur. Böylelikle hem kalın camların ardında kişinin gözlerinin farklı (olduğundan büyük veya küçük) görünmesi hem de kalın camların yarattığı; bakılan cisimde boyut farkı (olduğundan küçük ya da büyük görünme), köşelerde distorsiyon gibi görüntü kalitesini bozan sorunlar da çözülmüş olur. Sadece bir gözünde kırma kusuru olup diğer gözün normal olması veya bir gözün kırma kusurunun diğerinden çok farklı olması gibi, gözlük kullanımının çk zor olduğu durumlarda da kontakt lensler gözlüğe göre optik üstünlük taşır

Presbiyopi (yaşlı göz), 40 yaşından sonra ortaya çıkan ve yaşa bağlı olarak gelişen yakını görememe kusurudur. İlerleyen yaşla birliktegöz merceğinin sertleşip, elastikiyetini kaybetmesi sonucunda yakındaki cisimlerden gelen ışınların gözdeki ağ tabaka üzerine odaklanamaması yakın ve ara mesafede bulanık görüşe neden olur.
Günümüzde kontakt lensler presbiyopinin düzeltilmesinde gözlüklere iyi bir seçenek oluşturmaktadır. Presbiyopiyi düzelten lensler “bifokal” veya “multifokal” kontakt lensler olarak adlandırılır:
Bu lenslerde, lensin kırıcılık gücü (derecesi) merkezinden başlayarak kademeli olarak değişir ve yakından uzağa doğru doğal ve yumuşak bir geçiş sağlanır. Bu lenslerin en önemli avantajlarından biri net bir uzak ve yakın görüş dışında 40-120 cm arasındaki ara mesafeler için de üstün bir görüş kalitesi sunmalarıdır. Bu durum özellikle bilgisayar kullanan kişiler için önemli bir avantajdır. Çünkü yakın okuma için ayarlanmış yakın gözlükleri bilgisayar kullanma mesafesinde rahat bir görüş sağlamaz ve ayrı bir ara mesafe gözlüğü kullanmaya gereksinim duyulur. Çok odaklı gözlük camlarında da ara mesafeyi odaklayan geçiş bölgesinin dar olması, yakın bölgenin camın alt kısmında yer alması bazı kişilerde kullanım ve uyum güçlüklerine neden olabilir.
Multifokal kontakt lens uygulaması özellikli bir uygulamadır. Her türlü kontakt lens tipinde olduğu gibi multifokal kontakt lenslerin uygulaması ve reçetelendirmesi göz hekimi tarafından yapılmalıdır.

Bazı göz hastalıklarında gözü kapatmak gerekebilir.
Korneanın çizilmesi, steril kornea ülseri, tekrarlayıcı epitel ayrılmaları  (özellikle kazalardan sonra oluşan ve korneanın en dışındaki deri benzeri epitel tabakasının devamlı yerinden kalkması) tedavi amaçlı KL kullanımı için en önemli nedenlerdir.
Bu ve benzeri hastalıklarda gözü dışarıdan bir bandaj ile kapatmak yerine direkt olarak korneanın örtüldüğü bir KL ile benzer bir kapatma etkisi sağlanabilir.

Bu sayede hastanın gözü açık kaldığı için, göz görme işlevine devam edebilir.
Korneanın üzeri direkt kapatıldığı için, korneanın dış tabakasının bütünlüğünün bozulduğu olgularda hasta dıştan konulan pamuktan bandaja göre daha az ağrı ile bandaj KL’ini kullanabilir.

KL kullanımı sırasında genelde göz ilacı kullanılması doğru değildir. KL’in üzerine damlatılan ilaçlar KL materyalinin yapısını bozabilirler.
Ya da KL materyalini bozmasalar bile KL’in üzerinde birikip gecikmeli olarak salınabilirler. Böylece istenilmeyen zamanlarda ilaç etkisi oluşabilir ve göze zarar verebilirler.
Göz ilaçlarının çoğunun içinde bulunan prezervan (koruyucu) maddeler de KL üzerinde birikip göze daha sonra salınabilir ve gözü tahriş edebilirler.
Bugün için sadece bazı özellikli suni gözyaşı damlalarının KL üzerine damlatılması uygundur.
Bir de göze düzenli ve aralıksız ilaç salınımı için kullanılan özel KL’ler vardır. Bu KL’lerde ilaç KL’in materyaline emdirildiği için ayrıca ilaç damlatmaya gerek yoktur.

Renkli kontakt lensler, kozmetik amaçla özellikle 14- 18 yaş grubunda sık kullanılan lensler olup halk arasında bilinenin tersine en az diğer lensler kadar temizlik ve bakım kurallarına uymayı gerektirmektedir.  Bu lenslerin günlük kullan-at, aylık değişim ve yıllık değişim şeklinde değiştirme aralıkları mevcuttur, 3 aylık, 6 aylık gibi bir kullanım aralığı mevcut değildir. Oksijen geçirgenlikleri diğer lenslerden daha düşük olduğundan ve ayrıca özenle uygulanması gereken bir optik cihaz değil de sadece basit bir kozmetik ürün şeklinde düşünüldüğünden üzülerek söylemek gerekir ki özellikle mikroba bağlı kornea ülserleri bu lenslerde daha fazla görülmektedir.                                                        
Ergenlik çağındaki çocukların reçetesiz olarak, doktorlarının hatta anne ve babalarının bilgisi dışında temin edebiliyor olmaları en büyük riski oluşturmaktadır. Reçetesiz lens satışı kanun ile yasaklanmış olmakla beraber maalesef uygulamada kolaylıkla reçetesiz olarak optiklerden temin edilen renkli lensler yeterli eğitim verilmeyen, kontrolü yapılmayan çocukların elinde halen ciddi bir tehlike oluşturmaya devam etmektedir.. 

KL’lerin çeşitli kullanım alanları mevcuttur. Bunlardan biri de gözün görmesi amaçlı değil, dıştan bakıldığında çeşitli nedenlerle görünümü bozulmuş olan gözün normal veya kişinin diğer gözü gibi görünmesini sağlayan prostetik kullanımdır.
Çeşitli hastalık veya kazalardan sonra dış görünümün iyi olmadığı durumlarda, sağlam olan gözün özellikleri sağlam olmayan göze takılacak KL’in üzerine aktarılır. Gerekliliğe göre, gözün sklerasının beyaz rengi, üzerinde olan damarlar, gözün renkli kısmı olan iris veya doğal olarak siyah olan gözbebeğinin kendisi prostetik KL üzerine işlenir.
Prostetik  KL’lerin görme işlevine ulaşması amaçlanmaz, bu durumun bilincinde olan hasta da sadece sosyal hayatta daha rahat etmesini sağlayacak olan dış görünüme ulaşmayı amaçlar.

Renkli görme işlevinin bozukluğu olan renk körlüklerinde eskiden hiçbir şey yapılamayacağı düşünülmekteydi.Son yıllarda bu konuda olan gelişmeler ile bu konudaki düşünceler değişti.
Haploskopik filtreler her iki gözün önünde farklı filtrelerin konması ile her birinin farklı algılaması sonucu çift gözle tek görme oluşturan filtrelerdir.
Haploskopik filtreler renk görmede her bir gözün farklı algıladığı ve renk görme düzeltmesinin her bir göze farklı yapılması gerektiği temeli üzerine oturan bir sistemdir.
Renk görme bozukluklarında normale göre fazla görülen renkler, her bir gözde farklı renkli filtreler kullanılarak azaltılır ve toplam göze giren ışık miktarı azalmasına rağmen, normal bir gözün renk dengesine ulaşılır.Böylece hastalar normale daha yakın bir renk görmeye ulaşırlar.
Örnek olarak verilecek olursa, normal bir insan 10.000 rengi ayırabilirken, renk körleri sadece 2.000 civarında rengi ayırabilir. Haploslopik filtreli KL’ler ile renk körlerinin gördüğü renk sayısı 6.000’e kadar yükseltilebilir.

SORU: Hibrid Kontakt lens nedir?
Kontakt lens  kullanımında sert gaz geçirgen lenslerle aynı anda yumuşak kontakt lensin kullanılmasına hibrid lens (melez lens ) adı verilir.
SORU: Kaç tür hibrid lens vardır?
Genellikle 2  farklı uygulama yapılır.

• Hastanın gözüne yumuşak bir lens takıldıktan sonra, KL üzerinden  keratometri değeri alınarak uygun bir sert lens takılır.
•  Gaz geçirgen sert lensleri   kullanımda  hasta konforunu ve kullanım rahatlığını artırmak için sert  materyal çevresine bu materyal ile uyumlu yumuşak bir  lens materyali  eklenmesiyle geliştirilen lensler (SoftPerm  ve ClearKone lensleri) kullanılır.

SORU: Hibrid lensler hangi hastalara uygulanmalıdır?

• Yumuşak kontakt lenslerle  kaliteli bir görme elde edilemeyen  ve gaz geçirgen sert lens takmaya bağlı  gözünde batma, ağrı,sulanma  gibi sübjektif şikayetleri fazla olan hastalara hibrid lens uygulanır.

SORU: Hibrid KL  endikasyonları nelerdir?
Gözlük ya da yumuşak lens ile görme keskinliğinin artırılamadığı   kırılma kusurlarında kullanılır. Bunlar:

• Keratokonus 
• İleri astigmatizma 
• Refraktif cerrahi (LASİK,LASEK. PRK  v.s )sonrası ektazi gelişen hastalarda (cerrahi girişime bağlı korneanın incelmesi ve  korneada öne doğru sivrileşme  olması)   yeni gelişen kırılma kusurunun gözlük ile düzeltilemediği durumlarda.

SORU: Keratokonus nedir? Tedavisi varmıdır?

Keratokonus,  gözün saydam tabakasının (korneasının)  merkezi veya daha çok merkeze yakın kısımlarının iltihabi olmayan ilerleyici incelmesi ve dikleşmesiyle olan bir bozukluktur. Bu hastalık  5-7 yıllık aktif başlangıçtan sonra uzun süre ilerlemeden kalabilir,  duraklama ve nükslerle 35-45 yaşlarına kadar devam eder..

Kontakt  lensler hastalığın ilerlemesini engellemez fakat görme kalitesini çok başarılı olarak düzeltir.  

Keratokonusta uygulanan kontakt lens çeşitleri: Sert gaz geçirgen kontakt lensler,  yumuşak kontakt lensler, yumuşak-sert gaz geçirgen kontakt lens birliktelikleri ve skleral  kontakt lenslerdir.

Sert gaz geçirgen kontakt lensler en sık kullanılanıdır,  sferik, çok eğrili sferik ve asferik gibi tasarımları vardır. Yumuşak kontakt lensler hafif keratokonus olgularında uygulanır.

Sert KL’leri takamayan hastalar için, yumuşak KL’in rahat kullanırlığından, sert KL’in de optik etkisinden faydalanılan yumuşak+sert KL kombinasyonları kullanılabilir:
Yumuşak bir KL üzerine sert gaz geçirgen bir KL’in uygulanması şeklinde olabilir. Sert gaz geçirgen bir KL’i çevreleyen yumuşak bir KL’in birlikte üretildiği (hibrid) melez KL’ler de vardır.

Skleral KL’ler, gözün saydam tabakasından daha geniş ve hafif  bombelik oluşturan  sert gaz geçirgen  KL’erdir. İleri keratokonus olgularında uygulanabilir .

SORU: Piggyback kontakt lens  uygulaması   ne anlama gelmektedir?
Piggyback: Sırtta, üstünde taşıma anlamına gelir
Piggyback(üstüste)  veya kombine lens sistemi yumuşak kontakt lens üzerine sert gaz geçirgen kontakt lens uygulanması tekniğidir. Piggyback lens sistemi(PBS) yumuşak lensin rahatlığı ile sert lensin optik üstünlüğünü birleştirir.

SORU: Piggyback kontakt lens  uygulaması   hangi durumlarda kullanılabilir?
Yumuşak kontakt lens  veya sert gaz geçirgen lenslerin tek başına  kullanımının zorluk gösterdiği kornea hastalıklarında özellikle  yüksek düzenli ve düzensiz astigmatizma varlığında piggyback kontakt lensler kullanılabilir.
En sık kullanıldığı durumlar   keratokonus, LASİK,kornea içi halka, radiyal keratotomi gibi refraktif cerrahiler  veya penetran keratoplasti   sonrası kontakt lens ihtiyacının  olmasıdır.

SORU: Piggyback kontakt lens  uygulamasında  dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
İki lens üstüste kullanılacağı için oksijen geçirgenliği yüksek olan kontakt lens materyelleri  tercih edilmelidir.Bu lensler ile uyumak göze geçen oksijen miktarı azalacağından dolayı  sakıncalıdır.
Yumuşak ve sert gaz geçirgen lenslerin bakım ve saklama solusyonları farklıdır. İdeali yumuşak lensler için yumuşak lenslere uygun  solusyonların kullanılması ve sert gaz geçirgen lensler içinde gaz geçirgen lenslere uygun solusyonların ayrı olarak kullanılmasıdır

SORU: Skleral lensler ne tür lenslerdir ve ne amaçla kullanılırlar?
Tarihçe:
1888 yılında Adolf Fick, üfleme cam kullanarak ilk skleral lensi tanımlamıştır.
August Müller ve Eugene Kalt aynı yılda cam tozu kullanarak tanımlamışlardır.
1936 yılında Josef Dallos, canlı gözden kalıp ile skleral lens uygulamıştır.
1938 yılında Theodore Obrig ve İstvan Gyorffy , PMMA’dan skleral lens yapmışlardır.
1940 yılında Josef Dallos ve Norman Bier, havalandırmalı tasarımları keşfetmiştir.
1983 yılında Ezekiel, gaz geçirgen materyel ile skleral lens yapmıştır.
1987 yılında Pullum, silikon-akrilat ve flourosilikon-akrilat materyel kullanarak skleral lens yapmıştır.
1985 yılında Ruben ve Benjamin tarafından bu skleral lensler kullanılmıştır.
1990 yılında Scein ve ark, yüksek Dk(yüksek oksijen geçirgenliği) özelliğine sahip gaz geçirgen skleral lens yapmışlardır.

Skleral lensler, korneaskleral kontakt lenslerdir, lenste optik bölüm ve skleral bölüm vardır ve diyoptrik gücü mevcuttur. (Resim 1)

Resim 1 : Skleral kontakt lensi, korneal gaz geçirgen sert  lens ile karşılaştırma

Skleral lensler hangi durumlarda takılır?

1-Optik endikasyonlar:

• Düzensiz kornea topografisi : Skarlı kornea, kornea distrofisi, keratokonus, kornea transplantasyonları
  
• Afaki
  
• Yüksek miyopi

2-Terapötik endikasyonlar:

• Kuru göz : Stevens-Johnson sendromu, skatrisyel pemfigoid, Sjögren sendromu, keratokonjoktivitis sicca
  
• Korneanın açıkta kalması : Kapak defektleri, kolobomu, egzoftalmus(göz küresinin dışa fırlaması), ektropion(göz kapağının dışa dönmesi)
  
• Anestezik kornea (duyusu azalmış kornea)
  
• Forniks desteği : Rekonstriktif cerrahi, kimyasal yanıklar
  
• Entropion ve trikiazis (göz kapaklarının içe dönmesi ve  kirpiklerin de içe batması)
  
• Ptozis (üst göz kapağı düşüklüğü)
  
• Absolu, skarlı gözler

SORU: Skleral lenslerin avantajları  nelerdir?
Cevap: Merkezileşme  vardır, gözden düşmezler, kapak hassasiyeti azdır, takma çıkarma kolaydır, uzun yıllar dayanır,gücü yüksek lensler dengede kalır (kapak çekmez, alt yarıya inmez, kornea ödemi yapmaz), bakım kolaylığı vardır.

SORU: Skleral lenslere bağlı problemler nelerdir?
Skleral lenslere bağlı küçük problemler:
Köpük oluşması, tıklama sesi, lens altında mukus birikimi, konjonktiva ve episklera hiperemisi, sıkı lens, rahatsızlık hissidir.

Skleral lens komplikasyonları:
Hipoksi ( oksijen azlığı ) sonucu kornea ödemi, neovaskülarizasyon, kornea epitel aşınması, dev papiller konjonktivit, gözün açıkta kalmasına bağlı  keratopati, kornea skarlaşması, filtrasyon blebi baskısıdır.

SORU: Skleral lens üretimi nasıl yapılır?
PMMA skleral lens üretimi:
Kalıp skleral lensler; kromgel, vinyl polysiloxane, göz yüzeyi kalıbının alınması, kalıba dökme ile üretim yapılır.

Deneme setleri (torna-kesim); optik ve skleral zon ayrı denenmesi yapılır,
Optik zon -   Radyus : 8.0-9.5 mm, Çap : 13.0-14.75 mm
Skleral zon - Arka skleral radyus : 12.5-14.5 mm, Çap : 22.5-24.00 mm
Eş zamanlı optik ve skleral sistem denenmesi için optik radyus, optik çap, skleral radyus, skleral çap değerleri bilinmelidir.

Ventilasyon(Havalandırma):
PMMA dan yapılan skleral lenslerde gaz geçirgenliği olmadığı için , hipoksi belirtilerini önlemek için lenslere kanallar, fenestrasyonlar, yivler veya trunkasyonlar yapılarak havanlandırma yöntemleri sağlanmıştır.(Resim 2, 3, 4, 5 )

  

Resim 2 : Kanal
Resim 3 : Fenestrasyon 
Resim 4 : Turunkasyon
Resim 5 : Yiv

SORU: Gaz geçirgen skleral lens üretimi farklı mıdır?
Cevap:Yüksek gaz geçirgenlikleri nedeniyle ventilasyon yapılmadan üretilir, gaz geçirgen sert lens materyalinden üretilen lenslere Sealed Skleral Lensler denir.
Deneme setleri torna kesim yöntemi ile üretilir. Baskı yönteminde PMMA lensin kopyalanması yapılır, veya  PMMA skleral bölüm ve gaz geçirgen sert(GGS) optik bölüm (Hibrid GGS skleral lens) olarak üretilmiştir.

SORU: Ortokeratoloji (korneal refraktif terapi) nedir?

Ortokeratoloji, ters-geometri (özel tasarımlı) kontakt lenslerin gece uygulanması ile korneayı “yeniden-şekillendirilerek”, başta miyopi olmak üzere refraksiyon kusurlarının giderilmesidir.
Bu yönüyle ortokeratoloji, “lazer uygulanmadan” gün-boyu hastaya gözlük veya kontakt lensten bağımsızlık sağlar ve kornea lazer refraktif cerrahi yöntemlerine “geri-dönüşümlü” bir alternatiftir.

SORU: Kimlere uygulanabilir?

Yaklaşık -5.0 diyoptriden düşük miyopisi ve 1.0 diyoptriden düşük astigmatizması olan herkese uygulanabilir. Özellikle geri-dönüşümsüz bir düzeltme (lazer refraktif cerrahi) istemeyen sporcular, çalışanlar tarafından tercih edilmektedir.

SORU: Ne tür lensler, ne kadar süre uygulanır?

Bu yöntemde, kornea merkezinde bir miktar düzleşme sağlayacak şekilde özel-tasarımlı (ters-geometri), çok yüksek oksijen geçirgen sert lensler hasta tarafından her gece yatmadan önce takılır ve uyanınca çıkarılır. Bu sayede, hasta gün boyu kontakt lenssiz iyi bir görme keskinliğine kavuşur. Etkinin %70’i birinci gecenin, %100’ü birinci haftanın sonunda elde edilir. Lens kullanımı bırakıldıktan 2-3 gün sonra kornea şekli ve miyopi geri döner. Ortokeratoloji lensleri sert olmalarına rağmen, yalnız gece uyurken kullanıldıklarından diğer sert lensler gibi batma yapmazlar.

SORU: Komplikasyonu var mıdır?

Her kontakt lenste olduğu gibi enfeksiyon riski bulunmaktadır. Son yıllarda özellikle Uzak-Doğu, Tayvan’dan, sıklıkla da çocuklarda kornea enfeksiyonu bildirilmektedir. Bu enfeksiyonların yanlış uygulama, yanlış kullanım kaynaklı olduğu kabul ediliyor. Biz bugüne kadar, hasta bilinçlendirilmesi ve iyi bir takiple hiç enfeksiyon görmedik.

SORU: Ortokeratoloji, çocuklarda miyopi ilerlemesini durdurabilir mi?

Bu amaçla çok sayıda çalışma yapılmış olsa da, ortokeratolojinin miyopi ilerlemesini durdurabildiği henüz gösterilememiştir. 

SORU: Gözlük kullanan kişiler spor yaparken karşılaştıkları değişik hava ve ışık koşulları, hızlı hareket eden cisimlerle (örn. toplar) spor yapma durumlarında görme yeteneklerini en üst düzeyde tutabilirler mi ?

Cevap: Gözlükler iyi bir görme sağlamış olsalar bile bu gibi durumlarda rahatsızlık, buğulanma, kırılma sorunu gibi problemler yaratabilirler.

SORU: Bu gibi durumlara uyabilecek  bir görme düzeltme  yöntemi mevcut mudur ?

Cevap: Bu gibi durumlarda spor yapan kişi hangi yöntemi kullanırsa kullansın ayrıca koruma gözlükleri gerekli olabilir.

SORU: Sporda zor olan gözlük kullanımının dışında hangi yöntemler vardır ?

Cevap: Sporda kontakt lenslerin kullanımında gözlüklerin yol açtığı buğulanma, kırılma, yerinde kalamama gibi  problemler ortaya çıkmaz.

SORU: Bu sorunların dışında görme yeteneğinin en üst düzeye çıkarılması için özel kontakt lensler mevcut mudur ?

Cevap: Sporcunun mesafeleri, nesnelerin yerlerini ve hareketlerini ( örn. karşıdan gelen toplar), diğer sporcuların hızlarını daha iyi anlamalarına yardımcı olabilen özel boyalı kontakt lensler geliştirilmiştir. Bu lensler ışığın bazı dalga boylarını süzerek güneş gibi kuvvetli ışık etkisini azaltırken diğer hareketli nesnelerin görünebilirliklerini artırırlar.